“`html
Moğol ve Türk Bilim İnsanları Tarihi Sarayın Kazısına Başlıyor
Türk ve Moğol bilim insanları, 1260’lı yıllarda Moğol İlhanlı Devleti Hükümdarı Hülagü Han tarafından inşa edilen yazlık sarayın kalıntılarını incelemek amacıyla Van’ın Çaldıran ilçesinde arkeolojik kazı yapma hazırlıkları içerisinde.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türkiyat Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Moğolistan Devlet Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Enstitüsü bünyesindeki akademisyenler, Hülagü Han’ın 1260-1265 yılları arasında Çaldıran’da yaptırdığı yazlık sarayın yüzey araştırmalarını başarıyla tamamladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden alınan izinle, Türk ve Moğol uzmanlardan oluşan 30 kişilik ekip, 2020 yılından bu yana Çaldıran Ovası’nın Hanköy Mahallesi’ndeki tarihi kalıntıları incelemeye başladı.
Ekibin Moğolistan’da yalnızca bu bölgede bulunan figürlü çatı kiremitleri, çeşitli seramik örnekleri ve sıkıştırılmış topraktan duvar kalıntıları bulması, yazlık sarayın ve şehrin kalıntılarının tespit edilmesine katkı sağladı.
Moğolistan Cumhurbaşkanı Khurelsukh Ukhnaa, 18 Ocak’ta Van’ı ziyaret ederek bölgede yapılan araştırmaları inceledi ve bu buluntular iki ülke arasında büyük bir heyecan yarattı.
Kazı Çalışmaları Haziran’da Başlıyor
Türk ve Moğol arkeologlar, yazlık saray ile şehir kalıntıları üzerine yeni veriler elde etmek üzere Haziran ayında kazı çalışmalarına başlayacaklar.
‘Anadolu’nun İlk ve Tek Örneği’
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada bu keşfin bölge ve ülke adına son derece önemli olduğunun altını çizdi.
Moğol ekibin iş birliğiyle gerçekleştirilen çalışmalarda, “Kaynaklarda İlhanlı Devleti Hükümdarı Hülagü Han’ın bölgedeki bir yazlık sarayı inşa ettiği belirtiliyordu. 2020’de başlayan araştırmalarımız, 2021’de derinleşti ve 2022’de yüzey çalışmalarına geçtik. Orta Asya’ya özgü çatı kiremitlerine ulaştık, bu bizi oldukça heyecanlandırdı. Yalnızca Moğolların kullandığı bir insan figürünün dikkatimize çarpması üzerine işimizi yoğunlaştırdık ve sonuç olarak yazlık sarayın kalıntılarına ulaştık,” diye konuştu.
Doğan, uzun soluklu arkeolojik kazıların yapılacağını ve İlhanlı Devleti’ne dair birçok kalıntı ve buluntu bulduklarını sözlerine ekledi.
Bölgede 2023’te yapılan sondaj çalışmalarının her aşamasının keşif adına umut verici sonuçlar ortaya koyduğunu belirten Doğan, hedeflerinin bölgedeki yapıları etkin bir şekilde gün yüzüne çıkararak burayı yeniden canlandırmak olduğunu ifade etti.
‘Zemin Sıkılaştırılıp Üzerine Saray İnşa Edilmiş’
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Fiziki Coğrafya Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Vardar, alanda gerçekleştirdikleri 5 sondaj çalışmasından sonuncusunun oldukça verimli olduğunu vurguladı.
Zemin koşullarının bataklık olduğunu belirten Vardar, “Zemin sıkılaştırılmış ve üzerine saray inşa edilmiş. Kille zemini güçlendirmişler. Bunun izlerini malzemelerde açıkça görebiliyoruz; karbon 14 örnekleri alarak tarihlendirmeler yaptık. Anadolu’da böyle bir örneğe rastlamak mümkün değil, yalnızca Moğolistan’da benzerleri mevcut.” şeklinde konuştu.
‘Burada İki Ülke Arasında Bir Köprü Oluşacak’
Çalışmalarını sürdüren İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Munkhtulga Rinchinkhorol, keşiflerin Moğolistan’da oldukça büyük bir heyecan yarattığını ifade etti.
Kazı çalışmalarının ardından yapıları daha belirgin hale getireceklerini söyleyen Rinchinkhorol, “Burası, Moğol İmparatorluğu’na ait temel teknolojilerin izlerini taşıyor ve iki ülke arasındaki tarih ve arkeoloji ilişkilerini güçlendirecek” dedi.
‘Pek Çok Yapı Köy İçinde Kalmış’
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Anıl Yılmaz, kazı sürecinin belirleyici yapılara ulaşmalarına yardımcı olacağını dile getirdi. “Bu yapıların örnekleri Anadolu ve İran’da yok; bölgemizin kamu yapılarıyla dolması için çalışmalıyız. Ayrıca bu alan içinde çadırlardan oluşan bir yerleşim de planlıyoruz,” dedi.
(ANADOLU AJANSI)
“`
